1895 Borsa Krizi

      Osmanlı Bankası, 1890’lardaki borsa spekülasyonundan yararlanmak için müşterilerine alım, satım, emanet ve temettü gibi hizmetlerinin yanında hisse ve tahvillerin teminat olarak gösterilebildiği avanslar teklif ediyordu. Bankanın Paris ve Londra komiteleri duruma şüpheyle yaklaşırken dönemin genel müdürü Sir Edgar Vincent uyarıları görmezden geldi, hatta Güney Afrika’ya yaptığı bir seyahat sonrasında bölgedeki altın madenleri hisselerinin kapışılmasına yol açan beyanatlarda bulundu. Ancak Londra Borsası’ndaki ani bir çöküş sonucunda Galata Borsası’nda hisse fiyatları tabana vurdu. 1895 yılının Ekim ayı sonu itibariyle halk, mevduatlarını geri çekmeye ve banknotlarını iade etmeye başladı. Banka, İstanbul’un önemli bir kesimini iflasa sürükleyen bu krizi hükümetin desteği ve özellikle de Londra’dan apar topar gönderilen 1.000.000 lira değerindeki altın sayesinde zar zor atlatabildi.

Güney Afrika hisselerinden Transvaal Consolidated Land and Exploration şirketinin hisse senedi (SALT Araştırma, Osmanlı Bankası Arşivi)

For English:

1895 Stock Exchange Crash

     In order to profit from the 1890s speculative wave among the public, the Ottoman Bank offered all sorts of related services such as the selling, buying and custody of stocks and bonds, and the collection of dividends. Most importantly, it developed a system of advances backed by stocks and bonds that attracted some cautious warnings from the bank's committees in London and Paris. Sir Edgar Vincent, far from heeding this advice, triggered even more speculation by promoting South African gold mine stocks. However, following a drop in the London market, the Galata stock exchange suddenly crashed and by the end of October 1895, the Ottoman Bank was overwhelmed by massive withdrawal of savings and redemption of banknotes. A number of local speculators were completely ruined by the crash, while the bank barely survived through the government's support and the shipping of over 1,000,000 liras in gold from London.

A share of the South African Transvaal Consolidated Land and Exploration Company (SALT Research, Ottoman Bank Archive)


Yazan--> Ayşe Nur KARA